Hıristiyanlık

Konu: Hıristiyanlık Salı Ara. 08, 2009 12:57 pm

Zehir:
Hıristiyanlık ya da Hristiyanlık, Orta Doğu kökenli, tektanrılı, İbrahimi din. İsa'nın adına atfen İsevilik, memleketine atfen Nasranilik de denir. Hıristiyanlık inancına sahip kişilere Hıristiyan denir. Dünyanın her yerine yayılmış olmakla birlikte yoğun olarak Avrupa'da, Amerika'da, güney Afrika'da ve Avusturalya'da bulunmaktadırlar. 2 milyardan fazla mensubu ile dünyanın en yaygın dinidir.Kökenbilim Hıristiyan sözcüğünün kökeni, mesih kelimesinin Yunanca karşılığı olan khristos kelimesine dayanır. Khristos olarak adlandırılan İsa'ya inananlara ilk olarak Antakya/Tarsus bölgesinde Hıristiyan denmeye başlanmıştır . Hıristiyan sözcüğü, "Mesih'in yandaşı" ve "Mesih'e bağlı" anlamlarına gelir.

Khristos kelimesinin Türkçe'deki karşılığı Mesih ise İbranice'deki maşiah kelimesine dayanır. Bu sözcük İbranice 'kutsal yağ ile ovulmuş, kutsanmış' anlamına gelir. Batı medeniyetlerinde İsa için kullanılan Christ, Christus, Cristo vb isimler Mesih'in Yunanca karşılığı olan Hristos kelimesinden türemiştir.

Yağ ile kutsama geleneği
Tarih öncesi İsrail kralları ve yüksek rahipleri, yeni görevlerinin simgesi olarak yağla kutsanırlardı. Tevrat'ın birçok yerinde bu işlemin yapıldığına dair ayetler vardır. Geniş anlamıyla bu unvan "Tanrı'nın bir görev vermek üzere seçmiş olduğu" kişileri de kapsıyordu. Eski Ahit'in "Yeşaya" kitabında Yahudi'leri sürgünden kurtaran Pers kralı Kiros'a da bu ünvanla (mesih) hitap edildiği görülür.

İsa

Ayasofya'da bulunan İsa motifiİsa (d. M.Ö. 8-2 - ö. M.S. 29-36), Hıristiyanlıktaki temel figürdür. Doğum ve ölüm tarihleri ile ilgili olarak kimi tarihçiler ve araştırmacılar farklı görüşler belirtirler. Hıristiyanlıkta Nasıra'lı İsa olarak da bilinir. Hıristiyan kaynaklarında ve yer yer Kur'an'da İsa Mesih olarak anılır. Hayatı ile ilgili başlıca kaynaklar Kanonik İncillerdir.

İsa, Roma İmparatorluğu'nun Yahudiye eyaletinde, kendisi de bir Yahudi olan Meryem'den dünyaya gelmiştir. Hıristiyanlık'ta ve İslam'da, mucizevi bir şekilde babasız dünyaya geldiği kabul edilir. Marangoz, öğretmen ve şifa dağıtıcıdır. Hıristiyanlıkta, "Halkı isyana teşvik etmek" suçlamasıyla Yahudi din adamlarının baskısı ve Roma İmparatorluğu'nun Yahudiye valisi Pontius Pilatus'un emriyle çarmıha gerildiği kabul edilir.

Hıristiyanlar için İsa, Mesih'tir, tanrının oğlu ve bizzat kendisidir. Baba (Tanrı) ile insanlar arasında aracı, Beklenen mesih, kurtarıcı, rab, tanrı ile aynı "öz" den olan, güçlü tanrı, tek insan, dünyanın tek kralı, Kutsal Üçlü Birlik'teki kişilerden "oğul"dur. Hıristiyan kaynakları onu "İsa Mesih" olarak anarlar.

İsa'nın tanrısal ve insani özellikleri farklı mezheplerce farklı yorumlanır. Hıristiyanlığın Monofizit görüşüne göre insani tabiatı ile tanrısal tabiatı, Tanrısal özü altında erimiş ve ayrılmaz bölünmez tek bir tabiat meydana gelmiştir. Çarmıhta, İsa'nın insani tabiatı gibi ilahi tabiatı da acı çekmiştir. Meryem Theotokosdur, yani Tanrı anasıdır.

Diofizit görüşe göre ise insani ve tanrısal olmak üzere birbirinden bağımsız iki tabiatı vardır. Çarmıha gerildiğinde ilahi tabiatı bedeninden ayrılmış, sadece insani tabiat acı çekmiştir. Meryem, insan olan İsa'nın annesidir dolayısıyla da ona Theotokos yani Tanrı anası denemez.

Ortodoks, Katolik ve Protestanlara göre İnsani ve Tanrısal iki tabiatı olup bunlar asla birleşmezler, karışmazlar ve ayrılmazlar.

Kitabı Mukaddes
Hıristiyanlığın kutsal kitabı, Kitabı Mukaddestir. Kitabı Mukaddes, Eski Ahit ve Yeni Ahit olmak üzere başlıca iki bölümden oluşur.

Eski Ahit
Kitabı Mukaddes'in ilk kısmı Eski Ahit ya da Eski Antlaşma olarak adlandırılır. Yahudilerin kutsal kitaplarından Tanah ile bölüm adları ve sınıflandırmalar hariç hemen hemen aynıdır. Eski Ahit İsa'nın doğumundan önceki çok uzun bir zaman diliminde Yahudi peygamberleri, din adamları ve alimleri tarafından yazılmıştır. Bu bölümde İsa veya Meryem'den, henüz dünyaya gelmemiş oldukları için ismen bahsedilmez ancak Hıristiyanlıkta Eski Ahit'in bazı bölümlerinde İsa'ya atıflar olduğu inanışı vardır.

Yeni Ahit
Kitabı Mukaddes'in ikinci bölümünü oluşturan Yeni Ahit ise İsa'nın sağlığında ve/veya ölümünden sonra Havariler, Hıristiyan din adamları ve alimleri tarafından yazılmıştır. Hıristiyanlarca kanonik kabul edilen Matta, Markos, Luka ve Yuhanna İncil'leri Yeni Ahit'in ilk dört bölümünü oluşturur.

Yahudi kutsal metinlerinden oluşmuş Tanah'ın Hıristiyanlıkta Eski Ahit olarak adandırılmasının nedeni tanrının İsa'dan asırlar önce Musa ile Sina Dağı'nda yaptığına inanılan antlaşmadır. Hıristiyanlar tanrının İsa ile yeni bir antlaşma yaptığına inandıklarından ötürü Kitabı Mukaddes'in İsa'dan bahseden ikinci bölümünü Yeni Ahit olarak adlandırırlar. Bununla birlikte Yahudiler ikinci bir antlaşmayı kabul etmez, Tanah'ın Eski Ahit olarak adlandırılmasını uygun bulmaz ve bu ismi kullanmazlar.

İncil
İncil, Kitabı Mukaddes'in, Yeni Ahit kısmının ilk dört bölümünün her birine verilen isimdir. Matta, Markos, Luka ve Yuhanna tarafından kaleme alınmış olan dört İncil yazarlarının adıyla anılır. İnciller İsa'nın hayatını ve öğretilerini anlatır.

Türkçeye Arapçadan geçen kelimenin aslı Yunanca "Ευαγγελιον" (Evangelion) şeklindedir ve 'iyi haber, müjde' anlamına gelir.

İncil kelimesi gerçekte Yeni Antlaşma'nın ilk dört kitabını (bölümünü) karşıladığı halde, bazen Yeni Ahit'in tamamı için de kullanıldığı olur.

Mezhepler
Ana madde: Kilise

Lutheran mezhebinin kurucusu Martin LutherHıristiyanlıkta mezhepler "kilise" olarak adlandırılırlar. Binlerce mezhebi olan Hıristiyanlığın başlıca mezhepleri, Roma Katolik Kilisesi (1.2 milyar kişi), Protestan kiliseler (360 milyon) ve Ortodoks Kilisesi'dir (170 milyon). [9]

Museviliğe göre Hıristiyanlık [değiştir]İsa, Roma İmparatorluğu'nun Yahudiye eyaletinde Yahudi bir anneden dünyaya gelmiştir. Hıristiyan ve İslami kaynaklara göre tanrı tarafından bir mucize eseri olarak babasız dünyaya gelmiştir. Yeni Ahit'te üvey babası Yusuf'un Davut peygambere kadar çıkan soyağacı verilir.

İsa, annesi Meryem, üvey babası Yusuf, kendisine ilk inanan arkadaşları ve ilk takipçilerinden Yahudi olanlar terminolojide "Yahudi Hıristiyanlar" olarak adlandırılır. Yahudi Hıristiyan tabiri günümüzde Yahudi soyundan gelmekle beraber Hıristiyan olmuş kimseleri tanımlamakta da kullanılır.

Yahudiler İsa'nın mucize eseri olarak babasız doğduğuna, binlerce yıldır bekledikleri ve halen de beklemekte oldukları kurtarıcı mesih ya da peygamber olduğuna inanmazlar. İsa, içinde yaşadığı Yahudi toplumunda "bekledikleri mesih olduğunu" ileri sürdüğünde, halkın bir kısmı buna inanmıştır. Ancak buna inanmayan Yahudi din adamlarının teşvikiyle, Yahudiye eyaletinin Romalı valisi Pontius Pilatus tarafından "halkı isyana teşvik etmek" suçlamasıyla çarmıha gerilmiştir.

İslamiyete göre Hıristiyanlık
İslam dinine göre Hıristiyanlık, Semavi Dinler'den biridir ve dünya üzerindeki diğer dinlere nazaran Yahudilikle beraber özel bir yere sahiptir. Hıristiyanlar 'Ehl-i Kitap' yani kendisine kutsal kitap gönderilenler olarak kabul edilirler.

İslama göre İsa Allah'ın peygamberlerindendir ve Kur'an'da "İsa Mesih" olarak anılır. Bununla birlikte Kur'an'da İsa'nın tanrının oğlu olmadığı ve İsa'nın çarmıha gerilmediği vurgulanır. İslamiyet'te, İncil'in başlangıçta tanrı kelamı olarak İsa'ya indirildiğine ve sonradan tahrif edildiğine inanılır.

Yaygın olduğu alanlar
Ülkelere göre Hıristiyan nüfus yoğunluğuHıristiyanlık Avrupa, Kuzey Amerika ,Güney Amerika , Güney Afrikada ve Okyanusyada yaygın bir dindir.

tr wikipedia dan

Zehir:
Hırıstiyanlıkta Mezhepler:

Hristiyanlık dini, üç ana kola ayrılmaktadır. Bunlar; Katolik, Ortodoks, Protestanlık olarak bilinirler.

Kiliselerin farklılıkları tarihi, imani ve amelidir. Ekklesia, topluluk demektir. Klerkler, yani ruhbanlar veya din adamlarına ilkin presbyteri denildi, sonra episcopi. Kendilerini adayanlar anlamında diyakos rahipler ortaya çıktı. Kilise başkanına episkopos, piskopos denir. Papa, bütün piskoposların reisidir. Katolik, evrensel kilise demektir. Roma'nın idam biçimi olan ve İsa'nın insanlık adına kendini kurban ettiğine inanıldığı haç, kurtuluş simgesidir.

Hristiyanlıkta ilk ayrılmalar monofizit-diofizit tartışmasındandır. İsa tek mi çift mi doğalıydı? İsa tanrıdır diyenler, İsa hem tanrı hem insandır diyenler. İlk ayrılan Nesturiliktir.

Teslis, üçleme demektir. Bir üç, üç birdir, üçün her biri uknumdur. Yani, Baba-Oğul-Kutsal Ruh. Bir cevherde üç kişilik.

Genel sınıflamalar nesnelliğe aykırı olabileceğinden her birinin kendi linkine bakmak suretiyle kimliği öğrenilebilir:

Arian
Katolik
Anglikan
Protestan
Ortodoks, Nesturi
Pentekostal
Restorasyon
Üçlemekarşıtları, Unitaryan, Universal, Yehova Şahitleri
Mormon
Yeni Düşünce, Swedenborgian,Manichaeism
Mesiyanik
olarak anakiliseler ortaya konduktan sonra,

Protestan:
Kalvinist
Methodist
Baptist
Lutheryan
Evangelik
Anabaptist
Hussite
Brethren
Quaker
Waldensian
Puriten
Pietist
Amish
Hutterist
Mennonist
Evangelik
Reformist
Presbiteryen
Kongregasyon
Karizmatik
Scientist

Ortodoks:
Belarus
Bulgar
Kaldean
Koptik
Macar
Etiyopya
Gürcistan
Yunan
İskoçya
Latin, Febronian, Gallikan
İtaloAlbanian
Maronit
Melkit
Romanya
Rusya
Slovak
Suriye
Malabar
Malankara
Ukranya
NOT:Ermenilerin büyük çogunlugu "Gregoryen kilisesine" mensupturlar.

Ayrıca tarikatlar:
Benedikten
Dominikan
Fransiskan
Cizvit

Zehir:
Bayramlar

Epifani
Lent
Paskalya
Pentekost
Advent
Noel

Epifani
(Yunanca: επιφάνεια Epiphaneia), Hıristiyanlığa göre İsa'nın Tanrı'lığını açıklandığı gün ve bu güne denk gelen dönemde kutlanan Hristiyan bayramı. Ortodokslukta Teofani (Yunanca: Θεοφάνεια Theofaneia) olarak adlandırılır. İsa'nın doğumundan 12 gün sonra kutlanmasına atfen Onikinci gün bayramı olarak da anılır.

Kutlamaların nedenine dair Hristiyan mezhepleri arasında farklılıklar vardır. Katoliklik ve Protestanlıkta doğudan gelen üç müneccimin bebek İsa'yı ziyaret etmesini anarlar. Ortodokslukta Ürdün Nehri'nde İsa'nın vaftiz olması anılır. Ortodokslukta üç müneccimin ziyareti ise 6 Ocak'ta kutlanır.

Paskalya Hristiyanlıkta önemli bir bayramdır. Hristiyanlar her yılın Mart sonundan Nisan sonuna (Doğu Hristiyanlığında Nisan başından Mayıs başına) kadar olan döneme denk gelen Paskalya'da İsa'nın çarmıha gerilip ölmesinden sonra yeniden dirilişini kutlarlar. Paskalya günü ise, Diriliş Pazarı ya da Diriliş günü olarak adlandırılır.

Paskalya tüm Hristiyanlar tarafından kutlanır. Yaygın olarak kiliselerde düzenlenen ayinlerin dışında, kutlandığı ülkeye göre değişik adetleri vardır. Bunlar dünyada en yaygını Paskalya yumurtasıdır.

Pentekost veya Pantkot
(Antik Yunanca: πεντηκοστή [ἡμέρα], pentekostē [hēmera], "beşinci gün"), Hristiyanlıktaki başlıca bayramlardan biri. Bazı kaynaklarda Pantekost veya Pantekot olarak da geçer. Paskalya bayramından 7 hafta sonra, 50. günde kutlanır. Bu günün, İsa'nın ölüp, dirilip, göğe yükselişinden sonra, Kutsal Ruh'un Havarilerin üzerine çöktüğü gün olduğuna inanılır. Hristiyanlığın dünyaya karşı vazifelerinin başladığı gün olarak kabul edilir.

Hristiyanlığın ilk dönemlerinde Pentekost, Paskalya'dan sonraki 50 gün boyunca kutlanıyordu. Vaftizler bu dönemin başında ve sonunda gerçekleştiriliyordu. Zamanla kuzey Avrupa'da Pentekost döneminin sonu, yani günümüzdeki Pentekost bayramı zamanı, vaftiz için daha çok tercih edilen bir zaman haline geldi. İlk kez İngiltere'de bu gün, vaftiz olanlar tarafında giyilen beyaz kıyafet nedeniyle Beyaz Pazar adıyla (İngilizce: White Sunday, zamanla Whitsunday ve Whitsun) kutlanmaya başladı. Bu isim halen Anglikan Kiliselerinde kullanılmaktadır.

Advent
(Latince: Adventus „varış“, veya Advenit „o geliyor“), Hıristiyanlık'ta İsa'nın doğumunu beklendiği dönem. Katoliklik ve Protestanlıkta 30 Kasım'a en yakın pazar günü (27 Kasım ile 3 Aralık arası) başlayarak Noel arifesine kadar süren dört hafta. Ortodokslukta 27 Kasım ile 7 Ocak arasında 40 gün.

Advent geleneği
Günümüzde Advent, Noel bayramının beklenildiği son dört hafta özellikle çocukları sevindiren geleneklerle süslenmişdir. Advent çemberinde bulunan dört mum, her pazar günü bir tane olmak üzere teker teker yakılır. Advent takviminin 24 kapısının arkasında küçük süprizler ve şekerlemeler bulunur ve her gün bir kapısı açılır.

Noel, her yıl 25 Aralık tarihinde İsa'nın doğumunun kutlanıldığı, Doğuş Bayramı, Kutsal Doğuş veya Milât Yortusu olarak da bilinen Hristiyan bayramı.

Noel,
her yıl dünyadaki Hristiyanların çoğunluğu tarafından 25 Aralık'ta kutlanır. Kutlamalar 24 Aralık'ta Noel arifesiyle başlar ve bazı ülkelerde 26 Aralık akşamına kadar devam eder. Hristiyanların çoğunlukta olduğu ülkelerde pratik olarak Noel tatili yılbaşı tatiliyle birleştirilir. Ermeni Kilisesi gibi bazı Doğu Ortodoks Kiliseleri, Jülyen takviminde 25 Aralık'a denk gelen 7 Ocak'ı Noel olarak kutlarlar.

Bazı Ortodoks kiliselerinin Noel'i Jülyen takvimine göre kutlamasının nedeni, şu an kullanılan Gregoryen takviminin Katolik bir din görevlisi olan Papa XIII. Gregory tarafından düzenlettirilmiş olmasıdır. Noel'i şu anda 7 Ocak'ta kutlayan Ortodoks kiliseleri 2100 yılından itibaren 8 Ocak'ta kutlamaya başlayacaklardır.

» Musevilik, Hıristiyanlık ve İslam
» MEVCUT KAYNAKLARA GÖRE HIRİSTİYANLIK