Web Sunucu Kurulumu

Bir Web Sunucusu oluşturmak, FTP ile bu sunucuya dosya yüklemek, sub domainler açmak ve DNS kayıtları sandığınız kadar zor ve pahalı değil.


Bu yazıyı okuduktan sonra web sitelerinizi kendi bilgisayarınızdan yayınlayabilir, ftp ile bilgisayarınıza uzaktan erişebilir, isterseniz birden fazla alan adı ile birden fazla siteyi barındırabilir, alt alan adları (sub domainler) açabilir, özel uygulamalarınız için farklı portlardan yararlanabilir ve en önemlisi de tüm bunları hiç bir ek ücret ödemeden elinizde var olan Windows kurulu makinenizle yapabilirsiniz.



Bir web sunucusu kurmak için nelere ihtiyacımız var?
İşletim Sistemi
Bu yazıda windows üzerinde sunucu kurma işleneceği için seçeneklerimiz windows üzerine.

Windows 2003 Server ya da Windows 2000 Server, Microsoft firmasının sunucu amacıyla çıkardığı işletim sistemleridir.

Amacınız kendi evinizden basit bir web yayını ise Windows XP Professional Edition da işinizi görecektir, ancak ben Windows 2003 Server’ı şiddetle tavsiye ederim.

Web Sunucu Yazılımı
Windows’un neredeyse tüm sürümleriyle beraber ücretsiz gelen Internet Information Server (IIS), bizim için çok uygun bir yazılımdır. Tavsiye edeceğim sürüm ise IIS 6 sürümüdür. Bir çok sebepten, özellikle de güvenlik ve performans seçeneklerinden dolayı tavsiye edilir.

DNS Sunucu Yazılımı
Alan adlarını IP adresine çevirmek için bu yazılıma ihtiyacımız var, bunun için de ücretsiz Microsoft DNS kullanacağız.

Ftp Sunucu Yazılımı
Ftp ile sunucunuza uzaktan erişip dosya yüklemek için olmazsa olmaz bir protokoldür. Piyasada bir çok ücretli-ücretsiz yazılım mevcut. Biz hız, stabilite ve güvenliği açısından FİLZİLLA Server kullanacağız.

Mail Sunucusu Yazılımı
Bu konudaki her türlü bilgi için PC World Şubat sayısı 198. sayfada yer alan “15 Dakikada Kendi Posta Sunucunuzu Kurun” başlıklı yazıdan yararlanabilirsiniz, burada tekrar detaylı anlatmayacağız.

Önce Kurulumlar

İlk olarak eksik yazılımlarımızı kurup yapılandıracağız, daha sonra site ekleme işlemlerine geçebiliriz. İşletim sisteminin kurulu olduğunu var sayıyorum, çünkü bu yazının konusu detaylı olarak Windows kurulumu değildir.

Web Sunucusu: İşletim sistemimiz kuruluysa sıra IIS’de. IIS (Internet Information Server) kurmak için yapmanız gereken oldukça basit bir işlemdir. Add Remove Programs bölümünden, “Add Remove Windows Component” sekmesine tıklayarak açılan listeden “Application Server/ IIS” seçmeniz yeterlidir.

Bir kaç dakika içerisinde IIS kurulmuş olacaktır.



Peki; ne yapar bu IIS biraz bundan bahsedelim. Internet Information Server, bilgisayarınızı bir web sunucusu haline getirmenize olanak sağlayan yazılımıdır. IP adresleri ya da alan adlarına göre bilgisayarınızın hangi klasörünün internete sunulacağı, hangi tipte dosyaların nasıl işleneceği gibi işlemleri bizim ayarlarımız doğrultusunda yapar

DNS Sunucusu: DNS kurulumu, IIS kadar basit bir işlemdir. Add Remove Programs bölümünden Add Remove Windows Component sekmesine tıklayarak açılan listeden Networking Services/IIS seçmeniz yeterlidir. DNS yazılımı da bir kaç dakika içerisinde kurulacaktır.



DNS’in görevi ise alan adlarını IP adreslerine çevirmektir. Örneğin, tarayıcınızın adres satırına www.mutasyon.net/SPAN yazdığınızda 72.21.35.42 IP adresine yönlenmesi gerektiğini bilen protokol budur. Tabii ki, alt alan adlarında da kullanılır. Örneğin, “mail.mutasyon.net” alt alan adını 72.21.35.44 IP adresine yönlendiren yazılım da DNS’den başkası değildir. Burada bir açıklama yapmak gerekiyor, eğer yalnızca IP adresi ile çalışacaksanız DNS kurmanıza gerek yoktur. DNS yalnızca alan adı kullanacağınız durumlarda işinize yarayacaktır.

FTP sunucusu: Hepimiz şu ya da bu şekilde ftp protokolü ile dosya indirmiş ya da yükleme yapmışızdır. Tüm bu işlemleri FTP istemcileri ile FTP sunucusuna bağlanarak yapıyoruz, gayet güzel ancak FTP sunucusu ne yapıyor? Yani işin mutfağında neler dönüyor, anlamanın vakti geldi. Benim önerdiğim yazılım; Filezilla Ftp Server, bu yazılımı http://sourceforge.net/project/showf..._id=21558/SPAN adresinden indirip

kurabilirsiniz.Aman dikkat, istemci değil sunucu yani server versiyonunu indireceğiz. Bu yazılımla bilgisayarımızdaki bazı klasörleri parola ile paylaşıma açacağız, elbette bu klasörler web sitemizin bulunduğu klasörler olacak. Detaylara aşağıda değineceğiz.

Mail Sunucusu: Dosyaları paylaşıma açtık, alan adlarını alıp yönlendirdik ve web sitelerimiz sunucumuzda çalışır durumda. Bir eksiğimiz kaldı. O da, Posta sunucusudur. Yukarıda da bahsettiğim gibi geçtiğimiz aylarda bu konuya değindik, ancak kısa bir tekrarın zararı olmaz: E-posta sunucu hizmeti vermek için bir posta sunucu yazılımına ihtiyaç duyuyoruz. Her şeyin olduğu gibi bunun da ücretsiz bir alternatifi var ve kalıbından büyük işler başarıyor. Adı Hmailserver, http://www.hmailserver.com//SPAN adresinden kurup indirebilirsiniz.

Sunucumuzu Yapılandıralım

Kurulumlar bittiğine göre şimdi sunucumuzu yapılandıralım. Burada çok önemli bir nokta var, bu anlattıklarımızı yapmak için sabit bir IP adresine ve bir alan adına ihtiyacımız olacak. Bizim örneğimizde alan adı mutasyon.net; sunucu IP adresi ise 72.21.35.42 olacak.

Name Server

Hosting firmalarının sitelerinde, “Windows sunucuları için Name Serverlarımız ns1.mutasyon.net dir” şeklinde ifadelere mutlaka rastlamışsınızdır. Bir alan adını bir sunucuya yönlendirmek için ilk olarak alan adını satın aldığınız firmanın kontrol panelinden ns1.mutasyon.net şeklinde bir name server tanımlayıp 72.21.35.42 IP adresine yönlendirmeniz gerekmektedir. Eğer alan adını satın aldığınız yerin böyle bir paneli yoksa kendilerine e-posta ile ricanızı bildiriniz, onlar gerekeni yapacaklardır. Name Server tanımlamasını yaptıktan sonra alan adımızı bu Name Server’a yönlendirmemiz gerekecektir. Bunu da alan adını satın aldığınız yerin kontrol panelinden yapabilirsiniz.

Özetleyelim:
Mutasyon.net adresini satın aldık,
Satın aldığımız yerden ns1.mutasyon.net şeklinde bir tanımlama yapıp 72.21.35.42 IP adresine yönlendirdik,
Son olarak alan adımızın dns sunucu adresi olarak ns1.mutasyon.net tanımladık.
Daha önce web sitesi kurmuş ya da alan adı satın almış kişiler, işin bu kısmına aşina olacaklardır. Ve önemli not: ns1.mutasyon.net adresini tamamen örnek olarak veriyorum, bu sizin isteğinize göre serverim.firmaadim.com da olabilir. Örnek verdiğim IP adresini ise sizin sabit IP adresinizle değiştireceksiniz

Evet, işin bizden uzak olan kısmını başarıyla atlattığımıza göre gönül rahatlığıyla sunucumuzu yönetmeye başlayabiliriz.

Bir Web Sitesi Kuralım
Tüm donanımımız hazır olduğuna göre bir web sitesi kurabiliriz. Bir adet web sitesi ve bir adet alt alan adı senaryosuyla işe başlayalım. www.mutasyon.net/SPAN sitemiz, forum.mutasyon.net alt alan adımız, ftp.mutasyon.net/SPAN FTP adresimiz, mail.mutasyon.net ise SMTP adresimiz olsun.

İlk yapmamız gereken işlem DNS ayarlarını yapmaktır. Bunun için Control Panel / Administration Tools altındaki DNS simgesine çift tıklamamız gerekiyor. Açılan ekranda sol taraftaki ağaç menüden Forward Lookup Zones kısmına sağ tıklayıp, New Zone seçeneğini seçmemiz gerekir. Daha sonra açılacak olan ekranda ise default olarak gelen Primary Zone seçeneği işaretli kalmalıdır. Bundan hemen sonra bize Zone Name soracak, bu alana “www” kullanmadan domain adını yazmanız gerekiyor. Bizim örneğimizde mutasyon.net. Bundan sonra gelen ekranları hiçbir değişiklik yapmadan Next butonu ile geçebiliriz.

İşte DNS için ilk adımı attık, şimdi sıra detaylandırmaya geldi.

İlk yapmamız gerken yarattığımız DNS kuşağına (zone) menüden sağ tıklayarak Properties seçeneğinden Name Servers sekmesine gelmek. Buraya, yukarıda name server başlığında açıkladığımız; daha önceden alan adı sağlayıcımıza açtırttığımız Name Server’ı gireceğiz ve OK butonuna basacağız.




Bu işlemden sonra HOST (A) ve MX kayıtlarını gireceğiz. Bunların ne olduğunu çok detaylı anlatmıyorum, çünkü bunların tümünü detaylı anlatmak için bir kitap dolusu yazı ancak yeterli olacaktır. Bu yüzden temel olarak işmizi görecek ve kendi sunucumuzu oluşturmaya yetecek kısımlarını bilsek yeterli.

Her alt alan adı için bir HOST(A) kaydı girmemiz gerekiyor. Bu kayıtları girmek için sağdaki menüden alan adına sağ tıklayıp, New Host (A) seçeneğine tıklayıp, açılan ekrana gerekli bilgileri girmemiz yeterlidir. Aşağıda www için doldurulmuş Host(A) kaydını görebilirsiniz.




[color=#283a5e]Bu işlemi www, forum, mail, ftp için birer kere yapmak zorundayız. Bir kere de Host alanını boş bırakarak yalnızca IP adresi girerek işlem yapacağız. Bunun amacı, başına “www” konulmadan da sitenin açılması ve root host’u oluşturmasıdır. Aşağıdaki ekranda tüm DNS işlemleri yapıldıktan sonra olması gereken durum mevcut.



[color=#283a5e]DNS işlemlerimizi tamamladıktan sonra sıra geldi web sitemizi tanımlamaya, ilk olarak c:\inetpub\wwwroot dizini altında mutasyon.net isimli bir dizin oluşturun, bu dizini oluşturduktan sonra içerisinde 2 ayrı dizin yaratacağız. “Web” ve “forum”, isimlerinden çok rahatlıkla anlayabileceğiniz gibi web dizinine web sitesini; forum dizinine de forum dosyalarını koyacağız. Dosyalarımızı koyduktan sonra Control Panel/Administration Tools altındaki IIS Administration aracını çalıştıralım. Karşımıza resimdeki gibi bir ekran gelecektir.



Bu ekranda sol menüde, web sitesi bağlantısına sağ tıklayarak new web site seçeneğini seçelim. Karşımıza web sitesi yaratma sihirbazı çıkacak. Evet, afili bir isim değil mi? Bu sihirbazın bize ilk sorduğu şey, web sitesinin tanıtımı yani description. Bu alana istediğinizi yazabilirsiniz. Örneğin, Mutasyon Sitesi gibi. İkinci adımda ise çok önemli bir bilgi soracak. Web sitenizin IP adresi nedir ve header bilgileri nedir? Sahi nedir header bilgileri? Bu bilgiler sunucuya yapılan talebe göre hangi klasöre yönlendirme yapılacağının bilgileridir. Biz buraya www.mutasyon.net/SPAN yazacağız ki, www.mutasyon.net/SPAN talebi geldiği zaman, az önce yarattığımız dizinlere yönlendirebilelim. Burada vereceğimiz IP adresi ise bizim statik IP adresimizdir.

[color=#283a5e]

[color=#283a5e]Bir sonraki adımda bize web sitesinin ana dizinini soruyor, buraya c:\inetpub\wwwroot\mutasyon.net\web yazacağız ya da Browse butonu ile seçeceğiz. Burada ne yaptık? www.mutasyon.net/SPAN talebini mutasyon.net klasörüne yönlendirdik.

Bir sonraki adımda ise izinler karşımıza çıkıyor. Web sitesinde sadece HTML dosyaları yer alacaksa yalnızca Read izni yeterli olur. Ancak ASP, PHP çalıştıracaksak bu durumda hemen altındaki “Run Scripts” iznini de vermemiz gerekiyor. Bu işlemi de yaptıktan sonra karşımıza gelen finish butonuna basarak derin bir nefes alabiliriz. Zira, ilk web sitemizi açmış bulunuyoruz.


Alt alan adları; subdomainlerin aslında normal web sitesi kurulumundan hiç bir fark yoktur. Buradaki örnekte SPAN style=COLOR: windowtext"> www.mutasyon.net/SPAN yerine, header bilgisi olarak forum.mutasyon.net adresini girip, Path olarak da c:\inetpub\wwwroot\mutasyon.net\forum yazsaydık bu bir sub domain olacaktı. Arzu ederseniz, böyle çok sayıda sub domainler yaratabilirsiniz. Ancak her yaratacağınız sub domain için ilk olarak Host(A) kaydı girmeniz gerektiğini lütfen unutmayın.

FTP Ayarları:
İş yerinizde web sitenizi kurdunuz ve yapılandırdınız. Ancak, eve gidince akşam yaptığınız bir tasarımı yüklemek istiyorsunuz. Bu durumda FTP imdadımıza yetişiyor. Yukarıda bahsettiğim Filezilla FTP Server yazılımını kurduysanız, onu da yapılandırmaya başlayalım.

Bildiğiniz gibi ftp adreslerine bağlandığımız zaman, kullanıcı adı ve parola sorulur. İlk olarak bunu halledelim. Filezilla’yı açtığımız zaman karşımıza gelen ekrandaki küçük baş ikonuna tıklayalım. Karşımıza Users ekranı çıkacak, hemen sağdaki Add butonu ile ilk kullanıcıyı ekleyelim ve ok tuşuna basalım. Aşağıdaki ekranı görmemiz gerekiyor.



[color=#283a5e]Burada Password alanına uygun gördüğünüz parolayı yazın ve Shared Folders menüsüne tıklayın. Daha sonra Add butonuna tıklayarak c:\inetpub\wwwroot\mutasyon.net dizinini paylaşılacak dizin olarak girin ve hemen sağ taraftan check boxlar vesilesi ile tüm izinleri verin (Execute hariç).

Sonra OK butonu ile ekrandan çıkabilirsiniz. Tebrikler. Artık, web sitenize uzaktan FTP ile erişiminiz de mevcut. Az önce girdiğiniz Username ve Password bilgisi size, belirtmiş olduğunuz dizine yükleme yapma, indirme, silme, yazma haklarını verecektir.

Farklı Port Uygulamaları:
Yazdığınız özel scriptler için farklı portlara ihtiyaç duyabilirsiniz. Örneğin yonetim.mutasyon.net:7070 gibi bir adres gördüğünüzde anlayınız ki, o sunucuya 6060 portundan bağlanıyor. Fakat normalde web siteleri 80. porttan bağlanır. Bunu değiştirmenin bir yolu yok mu? Tahmin ettiğiniz gibi var. Ve de çok basit bir yol.

Farz edelim ki, içerik yönetimi için bir uygulama yazdık ve sunucuyu 999. porttan dinliyor. Yapmamız gereken, ilk olarak DNS kayıtlarımıza yonetim.mutasyon.net adresini girmek, daha sonra yeni web sitesi yaratma sihirbazı ile işlem yapmak. Ancak sihirbazın ikinci adımında Header bilgisi olarak yonetim.mutasyon.net; port bilgisi olarak ise 999 giriyor ve Path olarak uygulamamızın çalıştığı klasörü gösteriyoruz.

İnce Ayarlar

Çok temel olarak web sitelerimizi yarattık ve tıkır tıkır işliyorlar. Ancak bazı durumlarda ince ayarlara ihtiyaç duyarız. Örneğin, sitemizin ziyaretçileri nerede loglanacak, her sayfanın altına bir footer koyacak mıyız? Time out süresi ne olacak? Bütün bunlar ve daha fazlası için yarattığınız web sitesine IIS menüsünde sağ tıklayıp Properties tabına gelebilirsiniz. Bu kısımda işinize yarayacak her türlü ince ayar mevcuttur.